Πολιτισμός και ιστορία
Το πολιτισμικό τοπίο
Αρχαίοι μύθοι και αρχαιολογικά ευρήματα μαρτυρούν ότι η Καρυστία κατοικήθηκε από τα πανάρχαια χρόνια. Το λιτό φυσικό τοπίο της Καρυστίας φέρει τα σημάδια της ανθρώπινων έργων από διαφορετικές περιόδους της ιστορίας.
Μερικά από τα σημαντικότερα μνημεία της περιοχής όπως τα αρχαία λατομεία των Στύρων, Μαρμαρίου και Μύλων συνδέονται με την εξόρυξη του μαρμάρου στους ρωμαϊκούς χρόνους, ενώ το Δρακόσπιτο στην κορφή της Οχης συνδέεται με μύθους λατρείας Θεών στα προϊστορικά χρόνια.
Τα μνημεία της κλασικής αρχαιότητας (π.χ το Ελληνικό στον Πλατανιστό) είναι ελάχιστα, ενώ τα περισσότερα νεώτερα μνημεία όπως καλντερίμια, μονοπάτια, πηγές, βυζαντινές εκκλησίες, ερείπια κάστρων συνδέονται με το λαϊκό πολιτισμό της εποχής του Βυζαντίου και της Τουρκοκρατίας.
Η επίδραση του ανθρώπου στο τοπίο της Καρυστίας δεν περιορίζεται μόνο στα μνημεία, αλλά είναι εμφανής κυρίως στις διαχρονικές παραδοσιακές δραστηριότητες όπως η βόσκηση η καλλιέργεια σε πεζούλες και η δημιουργία μικρών παραδοσιακών οικισμών. Oι άνθρωποι της περιοχής έφτιαξαν μικρά σπιτάκια, μονοπάτια, καλντερίμια, ξερολιθιές, στάνες, καλύβια και νερόμυλους σε απόλυτη αρμονία με τη φύση της Καρυστίας. Η συμβίωση της φύσης και των ανθρώπων σμίλεψε ένα τοπίο με αυθεντικό χαρακτήρα, που δίνει στην Καρυστία μια ιδιαίτερη φυσιογνωμία.
Αυτό το τοπίο επιβιώνει ακόμη στον Καβοντόρο και τις ανατολικές ακτές της Καρυστίας, ενώ στα πληθυσμιακά κέντρα (Κάρυστος, Μαρμάρι και Στύρα) έχει χαθεί πλέον η ισορροπία φύσης και ανθρώπου εξαιτίας της δόμησης που κυριάρχησε από 1980 και μετά. Από το 2000 και ύστερα μια νέα λαίλαπα απειλεί να αφανίσει το πολιτισμικό τοπίο του Καβοντορου και άλλων ξεχασμένων τόπων της Καρυστίας, η ανεξέλεγκτη εγκατάσταση Αιολικών Σταθμών. Το διακύβευμα για την Καρυστία σήμερα είναι εάν θα διατηρήσει ή θα χάσει το μοναδικό θησαυρό που της δίνει διαχρονική αξία: το φυσικό και πολιτισμικό τοπίο.
